Αλαμάνας 3, Μαρούσι (δίπλα στο Ιατρικό Κέντρο)

Taser στη Χειρουργική

Το Laser στη χειρουργική στόματος

Η χρήση των  laser  σε ζώντες ανθρώπινους ιστούς  έχει πλέον καθιερωθεί διεθνώς για την αντιμετώπιση διαφόρων χειρουργικών νοσημάτων. Χρησιμοποιούνται από διάφορες ειδικότητες της Ιατρικής, όπως η οφθαλμιατρική, η ωτορινολαρυγγολογία, η πλαστική χειρουργική, η δερματολογία, η νευροχειρουργική, η γενική χειρουργική και η ουρολογία.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι

  1. Το Laser CO2. Όταν το μέσο στη συσκευή Laser είναι το αέριο CO2, τότε παράγεται ακτίνα μήκους κύματος 10600 μm. Η ακτίνα αυτή έχει την ιδιότητα να απορροφάται από το νερό. Καθώς οι μαλακοί ιστοί περιέχουν σε μεγάλη περιεκτικότητα νερό, περί τα 70-90%, η αλληλεπίδραση της ακτίνας των 10600 μm με τους μαλακούς ιστούς του στόματος είναι καθαρά επιφανειακή και δεν προκαλεί  βλάβη στους παρακείμενους ιστούς. Τα πλεονεκτήματα της ακτίνας COείναι ότι προκαλεί ελάχιστο μηχανικό τραύμα στους ιστούς, καλύτερο έλεγχο των λοιμώξεων, μείωση του μετεγχειρητικού οιδήματος και του άλγους, περιορισμό της μικροβιαιμίας και σχετικά αναίμακτο εγχειρητικό πεδίο. Επίσης, δεν υπάρχει η μυϊκή σύσπαση που προκαλείται από τη διαθερμία κατά την τομή μυών και η ουλή που καταλείπεται μετά τη χρήση της είναι μειωμένη. Όταν δε χρησιμοποιείται σα μοσχεύματα σε εδάφους του στόματος, η λειτουργική αποκατάσταση είναι βελτιωμένη
  2. Το Argon Laser. Στα Laser αυτού του τύπου το ενεργό μέσο είναι το αέριο αργό και πρωτοχρησιμοποιήθηκε στην ιατρική από τη δεκαετία του ΄60. Σήμερα, έχει ευρεία χρήση σε διάφορες ειδικότητες της ιατρικής, όπως στη γενική χειρουργική, όπου δημιουργούνται τμηματικές ηπατεκτομές σε ηπατώματα ή μεταστατικούς όγκους, στην οφθαλμολογία, στην ΩΡΛ, στη γυναικολογία και στη δερματολογία. Το αέριο αργό όταν βρεθεί σε στη μετασταθή κατάσταση εκπέμπει με εξαναγκασμένη εκπομπή ακτινοβολία μήκους κύματος 488-514 nm, κάτι που αντιστοιχεί στο πράσινο ως μπλε-πράσινο φάσμα της ορατής ακτινοβολίας. Έτσι, η ακτίνα του argonLaser φαίνεται. Καθώς όμως οι κανόνες ασφαλείας επιβάλλουν τη χρήση γυαλιών που να μπλοκάρουν το μήκος κύματος της ακτίνας Laser, η ακτίνα Laser δε φαίνεται φορώντας τα ειδικά αυτά γυαλιά. Έτσι, μερικές φορές χρησιμοποιείται και βοηθητική ακτίνα. Τα γυαλιά για το argonLaser είναι χρώματος πορτοκαλί.. Στα πλεονεκτήματα του argonLaser αναφέρεται πρωταρχικά η μεγάλη απορρόφησή του από τους αγγειοβρίθεις ιστούς, οπότε είναι εργαλείο χρήσης σε αιμαγγειώματα, επουλίδες, κοκκιώματα, τελαγγειεκτασίες, αρτηριοφλεβικά ανευρύσματα σε επεμβάσεις στη γλώσσα και στο ήπαρ κ.α.  Επίσης, είναι πλεονέκτημα το ότι δεν απορροφάται από τα δόντια και η βλάβη που προκαλείται σε αυτά κατά τη χρήση του argonLaser είναι κλινικά ασήμαντη. Μάλιστα, αφού η argon ακτίνα δεν απορροφάται από το νερό, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και spray καταιονισμού νερού για ψύξη. Στα πλεονεκτήματα συμπεριλαμβάνεται και η πολύ καλή μεταφορά της ακτίνας σε δυσπροσπέλαστες περιοχές. Επίσης, έχει αποδειχθεί φωτοτοξικότητα στην ακτίνα του argon στην Prevotella και στην Porphyromonas, που είναι συχνά σημαντικά παθογόνα στις περιοδοντικές παθήσεις. Τέλος, μεγάλο πλεονέκτημα είναι η δυνατότητα για πολλαπλές χρήσεις της ακτίνας αλλάζοντας της εστία. Κύριο μειονέκτημα του argonLaser είναι η εκλεκτική απορροφητικότητά του από χρωμοφόρα, οπότε περιορίζονται και οι ενδείξεις του.
  3.  To Nd: YAGLaser (neodymium, yttrium-aluminium-garnet). Στο Laser αυτό το ενεργό μέσο είναι το νεοδύμιο υπό στερεά μορφή. Σε μορφή σκόνης βρίσκεται μέσα σε κρύσταλλο YAG (yttrium-aluminium-garnet) και όταν διεγερθεί υπό εξαναγκασμένη εκπομπή, παράγει ακτίνα μήκους κύματος 1064 nm. Έτσι, βρίσκεται στο υπέρυθρο φάσμα της ακτινοβολίας και καθώς δεν είναι ορατή και χρειάζεται μια βοηθητική ακτίνα που συνήθως είναι η ερυθρή Ne-He. Αρχικά χρησιμοποιήθηκε για αδρές εκτομές εκτεταμένων όγκων, αργότερα όμως και καθώς μπορεί να μεταφερθεί με οπτικές ίνες σε δυσπροσπέλαστες περιοχές, οι χρήσεις του επεκτάθηκαν και σε άλλες επεμβάσεις. Η ακτίνα των 1064 nm απορροφάται από τις χρωστικές μελανίνη και αιμοσφαιρίνη στους ιστούς. Εκτός όμως από την απορρόφηση αυτή, σκεδάζεται και σε μεγάλο βαθμό, κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα τη βλάβη μεγάλoυ όγκoυ ιστών. Υπολογίζεται ότι ο όγκος ιστού που επηρεάζεται από την ακτίνα Nd: YAG είναι 40-50 φορές μεγαλύτερος από ακτίνα COίδιας ισχύος. Η Nd: YAG ακτίνα δεν απορροφάται από το νερό, αλλά υπό ορισμένες συνθήκες απορροφάται από τους σκληρούς οδοντικούς ιστούς. Από το τιτάνιο απορροφάται και χρησιμοποιείται για την κατεργασία του, αλλά η χρήση του για αποκάλυψη εμφυτευμάτων μπορεί να αποβεί καταστροφική
  4. Το ΚΤΡ Laser. Στο Laser αυτό γίνεται συνδυασμός ενός Nd: YAGLaser και ενός κρυστάλλου ΚΤΡ. Το Nd: YAGLaser παράγει μία αρχική ακτίνα 1064 nm που υποδιπλασιάζεται, καθώς περνά μέσα από τον κατάλληλα τοποθετημένο κρύσταλλο. Τα 530 nm βρίσκονται στο ορατό φάσμα της ακτινοβολίας και μάλιστα στο πράσινο και μπορεί να μεταφερθούν μέσω εύκαμπτων οπτικών ινών σε δυσπρόσιτες περιοχές του σώματος όπως είναι το στόμα.
  5. To Holmium: YAGLaser. Στο Laser αυτό το ενεργό μέσο βρίσκεται σε στερεά φάση και είναι ένας κρύσταλλος YAG ευαισθητοποιημένος με χρώμιο. Εκπέμπει ακτίνα μήκους κύματος 2090 nm, που είναι εκτός του ορατού φάσματος. Το σύστημα μεταφοράς είναι ιδιαίτερα εύχρηστο και θεωρείται ότι ίσως το Hol: YAGLaser κόβει με μεγαλύτερη ακρίβεια σε δυσπρόσιτες περιοχές του στόματος. Η ακτίνα αυτή απορροφάται από το νερό, αλλά η δράση της σε ιστολογικό επίπεδο δεν εκδηλώνεται με εξάχνωση, αλλά με φωτοκαταστροφή (photo-ablation). Στη φωτοκαταστροφή καθώς αυξάνεται η θερμοκρασία στο ενδοκυττάριο υγρό, αυξάνεται και η ενδοκυττάρια πίεση. Κάτι τέτοιο οδηγεί γρήγορα στη ρήξη της κυτταρικής μεμβράνης και την κυτταρική καταστροφή.  Το LaserHol: YAG μπορεί να λειτουργήσει μόνο σα Laser παλμών. Το Hol: YAGLaser χρησιμοποίησαν άλλες ειδικότητες της ιατρικής, όπως η ορθοπεδική, στις αρθροπλαστικές, η αγγειοχειρουργική, η ΩΡΛ, η οφθαλμιατρική και στη γενική χειρουργική, στις λαπαροσκοπικές χολοκυστεκτομές. Στη γναθοχειρουργική γρήγορα φάνηκαν τα μεγάλα πλεονεκτήματα της Hol: YAG ακτίνας των 2090 nm. Η υψηλή απορρόφηση της ακτίνας από το νερό την κάνει λειτουργική σα νυστέρι, είτε από κοντά, είτε από απόσταση, προκαλώντας ελάχιστη βλάβη στους παρακείμενους ιστούς.
  6. To diode Laser. Πρόκειται για χαμηλής ενέργειας Laser που αρχικά χρησιμοποιήθηκαν σε χαμηλή ισχύ της τάξεως των mW για τη θεραπεία προσωπαλγιών, όπως η νευραλγία του τριδύμου ή το σύνδρομο δυσλειτουργίας της ΚΓΔ. Το ενεργό μέσο είναι σε ρευστή κατάσταση, για τη διέγερση του οποίου απαιτείται χαμηλής έντασης ρεύματος. Έτσι, το diodeLaser είναι σχετικά φτηνό. Για να προκύψει ακτίνα υψηλότερης ενέργειας τοποθετούνται περισσότερες συσκευές σε σειρά ή σε άλλους σχηματισμούς, οπότε και η ισχύς φτάνει τα 20-50 W. Το μήκος κύματος της ακτίνας που εκπέμπεται είναι από 632 nm ως 940 nm. Περισσότερο χρησιμοποιούνται ακτίνας 800-940 nm, που βρίσκονται μόλις στο υπέρυθρο φάσμα της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Μεταφέρεται στους ιστούς μέσω οπτικών ινών και έτσι είναι κατάλληλο για τη στοματική κοιλότητα.

Εμφυτεύματα και Laser 

Τα οστεοενσωματούμενα εμφυτεύματα ολοένα και περισσότερο χρησιμοποιούνται σήμερα για την αποκατάσταση της απώλειας των δοντιών και της ολικής νωδότητας. Έτσι, πολύ συχνά εμπλέκονται σε κάποια περιοχή που πρόκειται να εφαρμοστεί laser και ο χειρούργος πρέπει να γνωρίζει τις αλληλεπιδράσεις της ακτίνας με το εμφύτευμα. Πιο συγκεκριμένα, το Nd: YAGlaser απορροφάται από την επιφάνεια του εμφυτεύματος και προκαλεί τοπική άνοδο της θερμοκρασίας. Κάτι τέτοιο μπορεί να είναι καταστροφικό για την οστεοενσωμάτωση και να οδηγήσει στην απώλεια του εμφυτεύματος. Αντίθετα, το COlaser, το argonlaser και το Er: YAGlaser ανακλούν πάνω στην επιφάνεια του εμφυτεύματος και κρίνονται πλεονεκτικότερα για τη χρήση τους σε περιεμφυτευματικούς ιστούς. Με τις ακτίνες αυτών των μηκών κύματος μπορεί να γίνει και η δεύτερη φάση ή φάση αποκάλυψης των εμφυτευμάτων. Συνήθως στη φάση αυτή με μικρή τομή πάνω από το εμφύτευμα ή με μεγαλύτερη εάν είναι περισσότερα αποκαλύπτεται η άνω επιφάνεια του εμφυτεύματος και τοποθετούνται τα διαβλεννογόνια τμήματά του. Η φάση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί και με τη χρήση των ακτίνων laser. Μάλιστα με τη χρήση των ακτίνων laser μπορεί να γίνει η αποκάλυψη των εμφυτευμάτων και η λήψη των αποτυπωμάτων στην ίδια συνεδρία. Αυτό οφείλεται κυρίως στις αιμοστατικές ιδιότητες των laser και το καθαρό πεδίο που δημιουργείται