Εμφανίζεται συχνότερα σε έφηβους και παιδιά, χωρίς να αποκλείεται η εμφάνισή της στη μετεφηβική ηλικία ή μετά τα 30. Προέρχονται από εμβρυικά επιθηλιακά υπολείμματα του πόρου που σχημάτισε το θυρεοειδή αδένα κατά την ενδομήτρια ζωή. Η πορεία του θυρεοειδή αδένα (του πόρου δηλαδή που τον σχηματίζει) κατά την οργανογένεση ξεκινά από ένα σημείο στη μέση γραμμή της γλώσσας, περίπου αντίστοιχα με τους φρονιμίτες και συνεχίζεται στη μάζα της γλώσσας μέχρι λίγο πάνω από το μήλο του Αδάμ, τελειώνοντας κάτω από το λάρυγγα στη θέση που έχει στον ενήλικα άνθρωπο. Κύστεις λοιπόν του θυρεογλωσσικού πόρου μπορεί να εμφανιστούν καθ’ όλη την προαναφερθείσα πορεία.
Πώς θα καταλάβει κάποιος ότι πάσχει από κύστη του θυρεογλωσσικού πόρου;
Της εμφάνισης της κύστης του θυρεογλωσσικού πόρου προηγείται στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων μια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, όπως μια φαρυγγίτιδα. Η κύστη αναπτύσσεται γρήγορα και λόγω της προηγηθείσας λοίμωξης είναι συνήθως επώδυνη κατά την ψηλάφηση. Μπορεί η κύστη να επιμολυνθεί και να εμφανίσει συμπτωματολογία οξείας λοίμωξης με πόνο, ερυθρότητα, πυρετό και κακουχία. Η λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει στο σχηματισμό συριγγίων, μικρών δηλαδή σωλήνων που ενώνουν την κύστη με το δέρμα και παροχετεύουν το ρυπαρό της περιεχόμενο. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που εμφανίζεται χωρίς προηγούμενη λοίμωξη, οπότε και μεγαλώνει αργά και ασυμπτωματικά.
Είναι μαλακή και ευπίεστη και οι διαστάσεις της συνήθως δεν ξεπερνούν τα 4 εκατοστά σε διάμετρο. Χαρακτηριστικό της κύστης αυτής είναι ότι κατά την κατάποση μετακινείται αρχικά προς τα πάνω και στη συνέχεια προς τα κάτω. Αυτό συμβαίνει γιατί συνδέεται με τα ανατομικά μόρια που κινούνται κατά την κατάποση, όπως ένα μικρό οστό που βρίσκεται πάνω από το μήλο του Αδάμ και λέγεται υοειδές οστό.
Πως αντιμετωπίζεται η κύστη του θυρεογλωσσικού πόρου;
Η αντιμετώπιση της κύστης του θυρεογλωσσικού πόρου είναι η ολική χειρουργική αφαίρεσή της. Ανάλογα με την εντόπιση γίνεται και η προσπέλαση. Οι περισσότερες κύστεις εμφανίζονται ψηλά στο λαιμό και η προσπέλαση γίνεται μέσω μιας οριζόντιας τομής στο λαιμό. Το τοίχωμα της κύστης είναι πολύ λεπτό μερικές φορές και κολλάει πάνω σε υποκείμενους ιστούς, όπως ένα μικρό οστό που βρίσκεται πάνω από το μήλο του Αδάμ και λέγεται υοειδές οστό. Για να μην διαρραγεί η κύστη κατά την εκτομή της, κάτι που μπορεί να οδηγήσει στην υποτροπή της, σε κάποιες περιπτώσεις διεγχειρητικά είναι καλό να αναρροφάται το υγρό της κύστης με σύριγγα και μέσω της ίδιας σύριγγας να εγχέεται στην κυστική κοιλότητα σκληρό υλικό που μπορεί να διευκολύνει την εκτομή της. Όταν η σύμφυση (μια μορφή ένωσης) της κύστης με το υοειδές οστό είναι έντονη, μπορεί να συνεξαιρείται μαζί με την κύστη σε ενιαίο χειρουργικό παρασκεύασμα και η μέση μοίρα του υοειδούς οστού (επέμβαση τύπου Sistrunk). Πολλές φορές την κύστη συνοδεύει ένας τυφλός πόρος που πρέπει να αφαιρείται και αυτός. Ο πόρος αυτός μπορεί να πηγαίνει είτε προς τα πάνω, δηλαδή προς τη γλώσσα, είτε προς τα κάτω, δηλαδή προς το θυρεοειδή αδένα.
Σε περιπτώσεις εντόπισης στη μάζα της γλώσσας η προσπέλαση γίνεται ενδοστοματικά και μερικές φορές είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Άλλοτε η κύστη εμφανίζεται μέσα στη μάζα του θυρεοειδούς, οπότε η θεραπεία είναι η εκτομή του αντίστοιχου λοβού του θυρεοειδούς αδένα. Σε κάθε περίπτωση, όταν της εμφάνισης της κύστης του θυρεογλωσσικού πόρου έχει προηγηθεί λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, η χειρουργική επέμβαση πρέπει να συνοδεύεται και από ένα σχήμα αντιβίωσης για περίπου 8 ημέρες.
